Truy cập nội dung luôn

Chi tiết tin

Sức khỏe phụ nữ
14/06/2016

​Dịch và tổng hợp: Bác sĩ chuyên khoa II Trần Quốc Kính.
Nguồn: Women’s health, Fact sheet N°334, Updated September 2013. WHO

Trẻ Sơ sinh và trẻ em (từ 0-9 tuổi)

Đây là khoảng thời gian trong cuộc đời có nguy cơ tử vong cao nhất. Nguyên nhân và tỉ lệ tử vong đều tương tự  nhau ở cả trẻ trai và trẻ gái. Trẻ sinh non, ngạt khi sinh và bệnh nhiễm trùng là những nguyên nhân chính gây tử vong trong tháng đầu đời của trẻ.

Các nguyên nhân gây: Viêm phổi, sinh non, ngạt sinh và tiêu chảy là nguyên nhân chính gây tử vong trong năm năm đầu cuộc sống của trẻ. Suy dinh dưỡng là một yếu tố chính trong 45% các ca tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi.

Nữ độ tuổi vị thành niên (từ 10-19 tuổi)

Sức khỏe tâm thần và những thương tổn

Trẻ tự gây thương tích, bị thương tích do tại nạn giao thông đường bộ và chết đuối là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong trên thế giới ở nữ giới trong độ tuổi vị thành niên.

Rối loạn trầm cảm ở những thanh thiếu niên tuổi từ 15-19, bệnh tâm thần phân liệt là những nguyên nhân gây bệnh tật hàng đầu ở lứa tuổi này.

HIV / AIDS

Trong năm 2011, khoảng 820 000 phụ nữ và nam giới trong độ tuổi 15-24 mới bị nhiễm HIV ở các nước thu nhập thấp và thu nhập trung bình; trong đó phụ nữ chiếm hơn 60%.

Trên toàn cầu, nữ giới tuổi vị thành niên và phụ nữ trẻ (15-24 tuổi) có thể có nguy cơ lây nhiễm HIV gấp hai lần so với trẻ em trai và nam thanh niên cùng nhóm tuổi. Đây là yếu tố nguy cơ cao làm tăng sự lây nhiễm HIV có liên quan với sinh hoạt tình dục không an toàn, không mong muốn và bị cưỡng bức.

Mang thai tuổi vị thành niên

Các bà mẹ trẻ sinh đẻ sớm gây tăng các nguy cơ cho mẹ và những trẻ sơ sinh con của họ. Mặc dù đã có tiến bộ trong việc giảm tỷ lệ sinh ở những trẻ vị thành niên, trong số 135 triệu trẻ sinh ra sống trên toàn thế giới cũng có hơn 15 triệu trẻ sinh ra là con của những bà mẹ có độ tuổi từ 15 - 19.

Trẻ vị thành niên mang thai có nhiều khả năng phá thai không an toàn hơn người lớn. Ước tính khoảng ba triệu ca phá thai không an toàn xảy ra trên toàn cầu mỗi năm trong số các cô gái tuổi từ 15-19. Nạo phá thai không an toàn góp phần đáng kể vào vấn đề sức khỏe lâu dài và tử vong mẹ. Các biến chứng khi mang thai và sinh con là một nguyên nhân chính gây tử vong ở nữ tuổi vị thành niên từ 15-19 tuổi ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.

Sử dụng chất gây nghiện

Những cô gái tuổi vị thành niên thường dùng thuốc lá và rượu, đây là những yếu tố nguy cơ đến đời sống sức khỏe của họ sau này. Ở một vài nơi các cô gái sử dụng thuốc lá và rượu nhiều như con trai. Theo WHO tại châu Mỹ, có 23% trẻ trai và 21% trẻ gái từ 13-15 tuổi cho biết họ từng sử dụng thuốc lá trong tháng trước đó.

Dinh dưỡng

Theo dữ liệu trong số 41 nước thì 21 nước có hơn một phần ba các cô gái từ 15-19 tuổi bị thiếu máu. Bệnh thiếu máu, phổ biến nhất là thiếu máu thiếu sắt, nó làm tăng nguy cơ chảy máu và nhiễm trùng trong khi sinh. Là nguyên nhân làm giảm phát triển thể chất ở trẻ nhỏ và làm giảm năng suất lao động ở người lớn. Phụ nữ và trẻ em gái dễ bị tổn thương nhất đối với bệnh thiếu máu do thiếu sắt trong chế độ ăn của họ, mất máu do kinh nguyệt và sự phát triển quá nhanh của cơ thể giai đoạn này.

Độ tuổi sinh đẻ (15-44 tuổi) và phụ nữ trưởng thành (20-59 tuổi)

HIV / AIDS

Đối với phụ nữ tuổi từ 15-44 năm, HIV/AIDS là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới, quan hệ tình dục không an toàn là yếu tố nguy cơ chính ở các nước đang phát triển. Các yếu tố sinh học, thiếu tiếp cận với thông tin và dịch vụ sức khỏe, dễ bị tổn thương  do bất bình đẳng về kinh tế và quyền lực dễ đưa đến lệ thuộc tình dục của phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ trẻ, đưa đến nhiễm HIV.

Sức khỏe sinh sản

Tử vong mẹ là những kẻ giết người hàng lớn thứ hai của phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Mỗi năm, có khoảng 287 000 phụ nữ tử vong do biến chứng trong thai kỳ và sinh con, 99% trong số đó là ở các nước đang phát triển.

Mặc dù có sự gia tăng trong việc sử dụng biện pháp tránh thai trong 30 năm qua, nhiều phụ nữ ở tất cả các vùng vẫn không được tiếp cận với các phương pháp tránh thai hiện đại. Ví dụ, ở vùng cận Sahara của Châu Phi, Trong bốn người phụ nữ muốn trì hoãn hoặc ngừng sinh đẻ thì có một người không sử dụng bất kỳ phương pháp kế hoạch hóa gia đình nào.

Bệnh Lao

Bệnh lao thường liên quan đến nhiễm HIV và là một trong năm nguyên nhân hàng đầu của tử vong, ở các nước có thu nhập thấp, trong số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và ở phụ nữ trưởng thành, tuổi 20-59 năm.

Chấn thương

Chấn thương do tai nạn giao thông là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ trưởng thành (20-59 tuổi) trên toàn cầu. Theo WHO, tại khu vực Đông Nam Á, bỏng là một trong số 10 nguyên nhân hàng đầu tử vong hàng đầu ở phụ nữ trong độ tuổi 15-44. Phụ nữ bị nhiều chấn thương liên quan đến lửa và tử vong hơn nam giới, do tai nạn nấu ăn hoặc là bạo lực gia đình.

Bạo lực đối với phụ nữ đang lan rộng trên khắp thế giới, số liệu gần đây cho thấy 35% phụ nữ trên toàn thế giới đã từng bị hoặc bị bạo lực tình dục do bạn tình trong cuộc đời của họ. Tính trung bình, 30% phụ nữ đã bị trải qua một số hình thức bạo lực về thể chất hoặc tình dục do bạn tình của họ.

Trên toàn cầu, hơn 38% các vụ giết người nhằm vào phụ nữ. Những phụ nữ bị lạm dụng tình dục có tỷ lệ bị bệnh tâm thần, có thai ngoài ý muốn, nạo phá thai và sảy thai hơn so với phụ nữ không bị lạm dụng. Phụ nữ tiếp xúc với bạo lực bị trầm cảm, lạm dụng rượu gấp hai lần, và có khả năng gấp 1,5 lần bị nhiễm HIV hoặc một nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục. Ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung là loại ung thư phổ biến hàng thứ hai trong các bệnh ung thư ở phụ nữ trên toàn thế giới, với tất cả các trường hợp liên quan đến nhiễm trùng đường sinh dục qua đường tình dục do Virus Human Papilloma (HPV). Do khó tiếp cận với các dịch vụ sàng lọc và điều trị, hơn 90% các ca tử vong xảy ra ở phụ nữ sống ở các nước thu nhập thấp và trung bình.

Trầm cảm và tự tử

Phụ nữ dễ bị trầm cảm và lo âu hơn nam giới. Trầm cảm là nguyên nhân hàng đầu của gánh nặng bệnh tật cho phụ nữ ở cả các quốc gia từ thu nhập cao, trung bình và thu nhập thấp. Trầm cảm sau sinh, ảnh hưởng đến 20% bà mẹ ở các nước thu nhập thấp so với các bà mẹ ở các nước thu nhập trung bình, thậm chí cao hơn rất nhiều so với các bà mẹ từ các quốc gia có thu nhập cao.

Hàng năm, ước tính có 800 000 người chết vì tự tử trên toàn cầu, đa số là nam giới. Tuy nhiên, có những trường hợp ngoại lệ, ví dụ như ở Trung Quốc, nơi tỷ lệ tự tử ở phụ nữ cao hơn nam giới tại các khu vực nông thôn. Ý tưởng tự tử, cao gấp 20 lần, nói chung là tự tử ở phụ nữ cao hơn so với nam giới và là một gánh nặng bệnh tật không mong muốn. Đồng thời, cho thấy sự cần thiết chăm sóc các dịch vụ y tế thích hợp cho nhóm này.

Khuyết tật

Người khuyết tật ảnh hưởng đến 15% dân số thế giới, phụ nữ nhiều hơn so với nam giới. Phụ nữ khuyết tật cũng có sức khỏe kém hơn, thành tựu học vấn thấp, tham gia kinh tế ít hơn và tỷ lệ nghèo cao hơn so với phụ nữ không bị khuyết tật. phụ nữ khuyết tật là nạn nhân của bạo lực gấp 1,5 lần so với những người không bị khuyết tật.

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)

Sử dụng thuốc lá và đốt nhiên liệu rắn để nấu ăn là những yếu tố chính có nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính - một bệnh phổi nguy hiểm - ở phụ nữ. Một phần ba của tất cả các ca tử vong COPD và gánh nặng bệnh tật ở phụ nữ là do tiếp xúc với khói thuốc trong nhà từ nấu với lửa mở hoặc bếp không hiệu quả.

Vấn đề khác về sức khỏe của các bà mẹ lớn tuổi trong đó bao gồm giảm chức năng về thể chất và nhận thức bao gồm thị lực kém (kể cả đục thủy tinh thể), giảm thính giác, viêm khớp, trầm cảm và mất trí nhớ.

Mặc dù nam giới cũng bị những điều kiện này, tại nhiều quốc gia phụ nữ ít có khả năng được điều trị, viện trợ hỗ trợ nhiều hơn nam giới.

Phụ nữ lớn tuổi (60 tuổi trở lên)

Trên toàn cầu, nam giới đông hơn nữ, nhưng phụ nữ có xu hướng sống lâu hơn nam giới, họ chiếm một tỷ lệ cao hơn của người lớn tuổi: 54% số người từ 60 tuổi trở lên là phụ nữ, một tỷ lệ đó tăng lên tới 60% ở tuổi 75 trở lên, và đến 70% ở 90 tuổi trở lên tuổi.

Bệnh không lây nhiễm

Các bệnh không truyền nhiễm, đặc biệt là các bệnh tim mạch và ung thư, là những nguyên nhân lớn nhất của tử vong ở phụ nữ lớn tuổi, không phụ thuộc vào mức độ phát triển kinh tế của đất nước mà họ đang sống. Các bệnh tim mạch chiếm 46% các ca tử vong phụ nữ lớn tuổi trên toàn cầu, trong khi hơn 14% số ca tử vong do ung thư - chủ yếu là ung thư phổi, vú, đại tràng và dạ dày, bệnh hô hấp mãn tính, chủ yếu là COPD, làm 9% tử vong ở phụ nữ lớn tuổi.

Nhiều phụ nữ ở cao tuổi có các vấn đề sức khỏe là kết quả của việc tiếp xúc với các yếu tố rủi ro thời thanh thiếu niên và tuổi trưởng thành, như hút thuốc lá, lối sống ít hoạt động và chế độ ăn không lành mạnh.